Τα αποτελέσματα ενός “μυστικού” πειράματος στο Facebook δημοσιεύθηκαν νωρίτερα αυτό το μήνα, προκαλώντας κύματα αντιδράσεων από την πλευρά των χρηστών, καθώς το Facebook χειραγώγησε τα συναισθήματα εκατοντάδων χιλιάδων χρηστών, χωρίς τη συγκατάθεσή τους...
Όπως αποκαλύπει ο Indepedent, το πείραμα πραγματοποιήθηκε το 2012 για μία εβδομάδα και είχε να κάνει με αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν “συναισθηματική επιδημία”. Σύμφωνα με μελέτες δικτύων του πραγματικού κόσμου, η “συναισθηματική επιδημία” μπορεί να μεταφερθεί μέσω των δικτύων, ωστόσο, οι ερευνητές που διεξήγαγαν το πείραμα υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη μελέτη είναι η πρώτη που αποδεικνύει ότι αυτό μπορεί να συμβεί χωρίς άμεση αλληλεπίδραση ή τη χρήση μη λεκτικών στοιχείων.
Οι ερευνητές, οι οποίοι σημειωτέον δεν είχαν τη ρητή συγκατάθεση των χρηστών, προχώρησαν στην παραποίηση του News Feed 700.000 χρηστών, ώστε αυτό να γίνει πιο θλιβερό ή πιο ευχάριστο απ' ότι συνήθως και βρήκαν ότι, μετά τη λήξη του πειράματος, οι χρήστες έτειναν να ποστάρουν αρνητικά ή θετικά σχόλια ανάλογα με την παραποίηση που έγινε στο News Feed τους. Όσοι χρησιμοποιούσαν την αγγλική έκδοση του Facebook, θεωρήθηκαν αυτομάτως κατάλληλοι για να συμπεριληφθούν στο πείραμα, χωρίς ωστόσο να ενημερωθούν για τη διεξαγωγή του.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν στα posts, προκειμένου να αποφασίσουν αυτόματα αν τα τελευταία είχαν την πιθανότητα να είναι αρνητικά ή θετικά, και τα άλλαξαν ανάλογα με την ομάδα στην οποία ανήκε ο κάθε χρήστης. Διαπιστώθηκε ότι τα συναισθήματα εξαπλώθηκαν σε όλο το δίκτυο και ότι οι “φίλοι” έτειναν να ανταποκρίνονται περισσότερο σε αρνητικά posts, ενώ οι χρήστες που εκτέθηκαν περισσότερο σε πιο συναισθηματικά posts (είτε αρνητικά είτε θετικά) έτειναν να ποστάρουν λιγότερο.
Το πείραμα, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε έντονη δυσφορία, λόγω του χειραγωγικού του χαρακτήρα και δέχθηκε κριτική από ακτιβιστές κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Οι τελευταίοι υπογράμμισαν τον κίνδυνο η έρευνα να χρησιμοποιηθεί από το Facebook, για να ενθαρρύνει τους χρήστες να ποστάρουν περισσότερο, αλλά κυρίως από άλλους φορείς, όπως είναι οι κυβερνήσεις, για να χειραγωγήσουν τα συναισθήματα των χρηστών ορισμένων χωρών.
Ακόμα και η επιστήμονας, Susan Fiske, που επιμελήθηκε τη μελέτη είχε δεοντολογικές ανησυχίες σχετικά με τις μεθόδους της, όπως είπε. Η Fiske, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Princeton, δήλωσε στο περιοδικό Atlantic: “Νομίζω ότι είναι ένα ανοιχτό ερώτημα. Είναι ηθικά καλυμμένοι από την πλευρά των κανονισμών, αλλά η ηθική έχει να κάνει με κοινωνικές αποφάσεις. Δεν υπάρχει μια απόλυτη απάντηση. Κι έτσι, το επίπεδο της αγανάκτησης που φαίνεται ότι υπάρχει, υποδεικνύει ότι μάλλον δεν έπρεπε να έχει γίνει... Εξακολουθώ να το σκέφτομαι και έχω τρομάξει κι εγώ λίγο.”
Οι ερευνητές, από την άλλη, επικαλέστηκαν την “Πολιτική Χρήσης Δεδομένων” του Facebook, η οποία είναι μέρος των “Όρων Υπηρεσίας” που υπογράφει κάθε χρήστης όταν δημιουργεί ένα λογαριασμό και δίνει το δικαίωμα στο Facebook να χρησιμοποιεί πληροφορίες “για εσωτερικές λειτουργίες, ανάμεσα στις οποίες και η αντιμετώπιση προβλημάτων, η ανάλυση δεδομένων, ο έλεγχος, η έρευνα και η βελτίωση των υπηρεσιών.” Υποστήριξαν ότι η “Πολιτική Χρήσης Δεδομένων” του Facebook αποτελεί την εν γνώσει συγκατάθεση που απαιτείται από το χρήστη για τη νόμιμη διεξαγωγή της έρευνας. Η μελέτη δεν αναφέρει ότι οι χρήστες είχαν ενημερωθεί για τη συμμετοχή τους στο πείραμα, το οποίο και διεξήχθη από υπολογιστές, όπως δήλωσαν οι ερευνητές, με σκοπό να μη δουν κανένα post.
Σύμφωνα με το Facebook, πάντως, υπάρχουν κατά μέσο όρο 1.500 πιθανές ιστορίες που θα μπορούσαν να εμφανιστούν στα News Feeds των χρηστών ανά πάσα στιγμή και γι' αυτό το λόγο, χρησιμοποιείται ένας αλγόριθμος που αναλύει τη συμπεριφορά των χρηστών στο site και καθορίζει ποια από αυτές τις ιστορίες θα δημοσιευθεί
