Βόμβα μεγατόνων που θα πλήξει και γνωστά πολιτικά πρόσωπα πρόκειται να εκραγεί μόλις ανοίξει ο «φάκελος Novartis» στην Αθήνα όπως αποκαλύπτουν στην «κυριακάτικη δημοκρατία» γνώστες της υπόθεσης!
Ήδη η Εισαγγελία Διαφθοράς παρέλαβε το σχετικό φάκελο τον οποίο διαβίβασε η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου, ύστερα από παρέμβαση του υπουργού Δικαιοσύνης Σταύρου Κοντονή, προκειμένου να ξεκινήσει η έρευνα.
Το ενδιαφέρον μέχρι στιγμής εστιάζεται στις καταγγελίες των δύο πρώην στελεχών της φαρμακευτικής πολυεθνικής για «αθέμιτες μεθόδους που χρησιμοποιούσε η εταιρεία προκειμένου να βελτιώσει τη θέση της στην ελληνική αγορά επί σειρά ετών».
Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, τα εν λόγω στελέχη εκτός από τα εκατοντάδες έγγραφα για καταβολές μεγάλων ποσών προς διάφορες κατευθύνσεις έχουν παραδώσει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ και λίστα με συγκεκριμένα ονόματα τα οποία εμπλέκονται στην υπόθεση και φέρονται να ενέχονται στις διαδικασίες χρηματισμού. Το «top ten» της «καυτής» αυτής λίστας περιλαμβάνει πρόσωπα τα οποία προέρχονται από τρεις κατηγορίες: πολιτικούς, ανώτερους κρατικούς λειτουργούς και επιφανείς γιατρούς. Ειδικότερα γίνεται λόγος για δύο πρώην υπουργούς των τελευταίων ετών, δύο αξιωματούχους που θήτευσαν με κυβερνητικές αποφάσεις στο χώρο του φαρμάκου και έχουν συγκεκριμένη πολιτική ταυτότητα και διαδρομή καθώς και για άλλα στελέχη που είχαν λόγο στις αποφάσεις στον τομέα αυτό.
Σημειώνεται ότι οι δύο πρώην υπάλληλοι φέρονται να εργάζονταν στη Novartis Hellas από το 2008, ως επικεφαλής επικοινωνίας και εταιρικής ευθύνης ο ένας και ως υπεύθυνος πωλήσεων ο δεύτερος, έχοντας λόγω της θέσης τους γνώση των μεθόδων που χρησιμοποιούνταν. Επομένως τα στοιχεία που έχουν προσκομίσει αφορούν το διάστημα από το 2008 και εντεύθεν.
Σε ο,τι αφορά τα πολιτικά πρόσωπα, οι προστατευτικές διατάξεις του ισχύοντος Συντάγματος περί παραγραφής μπορούν να προσπεραστούν εφόσον από τη δικαστική έρευνα διαπιστωθεί ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Η σχετική νομολογία όπως είναι γνωστό εφαρμόστηκε στην περίπτωση του Άκη Τσοχατζόπουλου ο οποίος καταδικάστηκε για τις μίζες στα εξοπλιστικά μολονότι πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι την αποκάλυψη του σκανδάλου. Υπό κατηγορία τελεί για το ίδιο αδίκημα σε σχέση με το σκάνδαλο της Siemens και ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Τάσος Μαντέλης. Με βάση το άρθρο 86 του Συντάγματος περί ευθύνης υπουργών, έχουν υποπέσει σε παραγραφή όλα τα άλλα αδικήματα τα οποία ενδεχομένως έχουν συντελεστεί, στην περίπτωση της Novartis, από πολιτικά πρόσωπα έως και τη διάλυση της Βουλής για τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015.
Όπως επισημαίνουν πάντως οι ίδιες πηγές, που έχουν γνώστη των στοιχείων, η υπόθεση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε «σκάνδαλο εξοπλιστικών Νο2». Κι αυτό όχι μόνο λόγω της φερόμενης εμπλοκής πρώην υπουργών αλλά εξαιτίας και των μεγάλων μιζών που, όπως καταγγέλλεται, διακινούνταν προκειμένου πολιτικοί και κρατικοί αξιωματούχοι να παίρνουν ευνοϊκές αποφάσεις για τη Novartis και να συνταγογραφούνται τα φάρμακά της.
Κάθε χρόνο στη χώρα μας δαπανώνται δισεκατομμύρια για το φάρμακο που αποτελούσε ανέκαθεν -και αυτό- ένα προνομιακό χώρο επώασης γκρίζων καταστάσεων και σχέσεων διαπλοκής και διαφθοράς. Ενδεικτικό είναι ότι για το 2015 που ήταν μια μνημονιακή χρονιά, όπως όλες από το 2010, η συνολική αγορά φαρμάκου με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΦ διαμορφώθηκε στα 6,091 δις. ευρώ. Και μάλιστα η μείωση έναντι του 2014 ήταν μόλις κατά 240 εκατ. ευρώ περίπου ή 3,63%. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η Νovartis είχε ανακηρυχθεί «πρωταθλητής» και για το 2015 επιτυγχάνοντας να αποσπάσει το μεγαλύτερο μερίδιο από τον τζίρο φαρμάκου στην ελληνική αγορά.
Αν και πιθανολογείται ότι η έρευνα μπορεί να χρονοτριβήσει, όπως συμβαίνει συνήθως στην Ελλάδα σε τέτοιες περιπτώσεις, η υπόθεση έχει αρκετές ιδιομορφίες που -όπως εκτιμούν αξιόπιστοι παράγοντες- καθιστούν δύσκολο το κλείσιμο ή τη συγκάλυψή της. Ευρισκόμενα υπό καθεστώς «προστασίας» τα δύο πρώην στελέχη της Νovartis κατέθεσαν κατ' αρχάς όλα τα στοιχεία στις αμερικανικές αρχές. Από την πλευρά του, το δικηγορικό γραφείο στην Ουάσινγκτον που ανέλαβε το φάκελο και προώθησε τις καταγγελίες έχει αυξημένο οικονομικό συμφέρον το οποίο συναρτάται με την έκβαση της έρευνας και την αποκάλυψη του πλήρους μεγέθους του σκανδάλου. Κι αυτό είναι ένα ακαταμάχητο κίνητρο για να προχωρήσει έως τέλους το «ξεσκόνισμα» της υπόθεσης ακόμη και σε μια χώρα όπως η δική μας. Η Novartis, η οποία έχει τη μητρική έδρα της στη Βασιλεία της Ελβετίας, ελέγχεται ήδη για παρόμοιες πρακτικές και σε χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Νότια Κορέα, η Τουρκία και η Κίνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες επίσης μια γενική εικόνα για το περιεχόμενο των καταγγελιών και -ως ένα βαθμό- για τα εμπλεκόμενα πρόσωπα έχει ήδη φθάσει και στις ηγεσίες των κομμάτων, τόσο της συμπολίτευσης όσο και της αντιπολίτευσης. Ως εκ τούτου θα έχει ενδιαφέρον αν εμπλακεί και το θέμα αυτό, κατά την πορεία μάλιστα προς τις επόμενες εκλογές, στη σύγκρουση για τη διαφθορά που κατά διαστήματα είτε κλιμακώνεται είτε υποχωρεί στην πολιτική αρένα. Ένα τμήμα των καταγγελιών των δύο πρώην στελεχών αφορά και ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης για τα οποία υποστηρίζεται ότι δέχονταν πληρωμές από τη Novartis προκειμένου να ασκούν κριτική σε πολιτικά πρόσωπα οι αποφάσεις των οποίων δεν ευνοούσαν την εταιρεία. Η ίδια η εταιρεία στην πρώτη αντίδρασή της περιορίστηκε να δηλώσει ότι «θα συνεργαστεί πλήρως με τις αρμόδιες αρχές» και ότι «λαμβάνει κάθε ισχυρισμό για πιθανό παράπτωμα εξαιρετικά σοβαρά...»
Ανδρέας Καψαμπέλης
