Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αποκαλύπτει την ανάγκη για ένα πανευρωπαϊκό εργαλείο συλλογικής αποζημίωσης των καταναλωτών
Η σημερινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου παρουσιάζει περιορισμένες επιλογές των καταναλωτών για καλύτερη πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε περιπτώσεις μαζικής ζημίας. Δηλώνει ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές, προερχόμενοι από διαφορετικές χώρες, δεν μπορούν να ομαδοποιήσουν τα αιτήματα τους και να πάνε σε ένα μόνο δικαστήριο στη χώρα καταγωγής τους, συλλογικά, όταν αντιμετωπίζουν την ίδια παράβαση και προκύπτουσα ζημία από μια εταιρεία.
Πέρυσι, το Ανώτατο Δικαστήριο της Αυστρίας ρώτησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εάν ο καταναλωτής θα μπορούσε να φέρει αξιώσεις άλλων καταναλωτών στο δικαστήριο που υπάγεται ο ίδιος – ακόμη και αν ζουν σε άλλες χώρες. Αυτό θα επέτρεπε στους καταναλωτές να συνεργαστούν για να μειώσουν το κόστος και τις προσπάθειες σε σύγκριση με αυτά στα οποία υποβάλλονται σε μία ατομική δικαστική διαδικασία.
Το 2014, ο Max Schrems, σύμβουλος σε θέματα ιδιωτικότητας, είχε ασκήσει αγωγή εναντίον του Facebook για λογαριασμό 25.000 καταναλωτών από την Αυστρία και από άλλες χώρες ενώπιον αυστριακού δικαστηρίου. Το Δικαστήριο έχει πλέον αποφανθεί ότι ο Max Schrems μπορεί να προβάλει μόνο τους δικούς του ισχυρισμούς ενώπιον δικαστηρίων της χώρας του, αλλά όχι τους ισχυρισμούς άλλων καταναλωτών.
Η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC) μαζί με την ΕΚΠΟΙΖΩ, λένε ότι η απόφαση αυτή αποκαλύπτει την απουσία ενός ζωτικού κομματιού της νομοθεσίας για προστασία των καταναλωτών, το οποία αφορά την περίπτωση όπου πολλοί καταναλωτές έχουν πέσει θύματα παράνομης συμπεριφοράς και ζητούν αποζημίωση επειδή βλάπτονται από τον ίδιο έμπορο.
Η Monique Goyens, Γενική Διευθύντρια του BEUC, σχολίασε:
«Με την απόφαση αυτή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει κάνει τις προσδοκίες των καταναλωτών πως μπορούν να ενώσουν τις δυνάμεις τους σε ένα δικαστήριο για να επιτύχουν συλλογική αποζημίωση για μαζική ζημία, να καταρρεύσουν. Είναι άλλο ένα απτό παράδειγμα ότι υπάρχουν νομικά και διαδικαστικά εμπόδια που εμποδίζουν τους ανθρώπους να αναζητούν τη συλλογική πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Λόγω του υψηλού κόστους, συχνά δεν είναι ρεαλιστικό για τους καταναλωτές να κινηθούν δικαστικά σε ατομικό επίπεδο, ειδικά όταν η οικονομική ζημία που έχουν υποστεί είναι μάλλον μικρή.
Οι καταναλωτές συχνά αισθάνονται ανίσχυροι έναντι των εταιρειών που προκαλούν μαζική ζημία. Όταν δεν υπάρχουν νομικά εργαλεία για να αξιώσουν συλλογική αποζημίωση όταν έρχονται αντιμέτωποι με παράνομες πρακτικές, όπως στην απάτη Dieselgate, η πίστη του καταναλωτή κλονίζεται απέναντι τόσο στην αγορά όσο και στις Αρχές. Η απόφαση αυτή είναι ακόμα μία έκκληση προς την ΕΕ να αναλάβει δράση. Ένα πραγματικό ευρωπαϊκό εργαλείο συλλογικής προσφυγής θα μετατοπίσει την ισορροπία προς όφελος του καταναλωτή.»
Η απόφαση του Δικαστηρίου συμπίπτει με τη δημοσίευση της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση του 2013 προς τα κράτη μέλη της ΕΕ, να θεσπίσουν ένα σύστημα συλλογικής έννομης προστασίας.
Και η Monique Goyens συνεχίζει:
«Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι καταναλωτές εξακολουθούν να στερούνται τη χρήση ενός συλλογικού εργαλείου ένδικης προστασίας. Πολύ λίγες χώρες της ΕΕ έχουν θεσπίσει ή τροποποιήσει τη νομοθεσία στον τομέα αυτό μετά από σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και 9 χώρες εξακολουθούν να μην παρέχουν καμία δυνατότητα στους καταναλωτές να αξιώσουν αποζημίωση από κοινού.»
Η Ελένη Αλευρίτου, πρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ, πρόσθεσε :
«Δεν νοείται Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά, χωρίς ενιαία μέσα, όχι μόνο για τις επιχειρήσεις αλλά κυρίως για τους καταναλωτές και την προστασία τους. Το εμπόριο χωρίς σύνορα, επιβάλλει και μέσα προστασίας καταναλωτών, χωρίς σύνορα.»
Τον Απρίλιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να προτείνει μία Νέα Συμφωνία για τους καταναλωτές η οποία αναμένεται να περιέχει σχέδιο νόμου για την καλύτερη επιβολή της σχετικής νομοθεσίας και της αποζημίωσης των καταναλωτών.
