Είναι γενική αρχή ότι η επέλαση του λαϊκισμού βλάπτει σοβαρά την ποιότητα της Δημοκρατίας μας.
Η θεωρία του λαϊκισμού προϋποθέτει και την αναμόρφωση των θεσμών «οι θεσμοί δεν είναι ποτέ ουδέτεροι» αντικατοπτρίζουν τον συσχετισμό δυνάμεων. “Πήραμε την κυβέρνηση δεν πήραμε την εξουσία” έλεγαν στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ προτού ξεκινήσουν την απόπειρα χειραγώγησης της Δικαιοσύνης, έλεγχου των ΜΜΕ, αλλοίωση της συνταγματικής αναθεώρησης με την εξωθεσμική διαδικασία δημοψηφίσματος.
Η λαϊκιστική πολιτική στην πράξη υπονομεύει την δημοκρατία, αμφισβητεί τους θεσμούς και περιστέλλει την ελευθερία. Όμως λειτουργεί για μικρό διάστημα ως τρόπος κατάληψης της εξουσίας. Όταν ο φορέας του λαϊκισμού ασκήσει πολιτική τότε αργά η γρήγορα θα στραφεί εναντίον του.
Όμως η κυριαρχία της δημαγωγίας του μηδενιστικού λόγου στην Ελλάδα έχει επεκταθεί στο πεδίο των πολιτειακών θεσμών.
Ένα δικαιοδοτικό σύστημα γεμάτο ανορθολογικές διαδικασίες, αναχρονισμούς και συστημικά προβλήματα, βρίσκεται πλέον στο μάτι του κυκλώνα της ηθικής κρίσης, της γενικευμένης απαξίωσης των θεσμών.
Και τα ερωτήματα παραμένουν αμείλικτα κι αναπάντητα.
Γιατί εξακολουθούν οι υπερβολικές καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης;
Γιατί τα δικαστήρια μας παραμένουν σε καθεστώς ψηφιακού αναλφαβητισμού;
Γιατί οι πολίτες δεν έχουν πλέον την ίδια εμπιστοσύνη που είχαν κατά το παρελθόν στα δικαστήρια;
Πόσο διαφανείς και νομιμοποιημένες είναι οι διαδικασίες επιλογής της Ηγεσίας της Δικαιοσύνης;
Που και πότε θα σταματήσει το διαβρωτικό φαινόμενο της μη συμμόρφωσης της Διοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις;
Απροκάλυπτος βιασμός του νομικού μας πολιτισμού είναι η κατασκευή ενόχων, ή εργαλειοποίηση της δικαστικής εξουσίας για την προώθηση πολιτικών σκοπιμοτήτων, την εξόντωση αντιπάλων και αντιφρονούντων.
Τα τελευταία χρόνια τα πλήγματα στην ανεξαρτησία και ακεραιότητα του συστήματος Δικαιοσύνης είναι σοβαρά και βαθιά. Δεν είναι καθόλου εύκολο να επουλωθούν οι πληγές που άνοιξαν στο Κράτος Δικαίου.
Κάποιοι σε αυτήν την κυβέρνηση δήθεν αριστεροί, σε αγαστή σύμπνοια με τα άξια τους δεκανίκια έχουν καταστρώσει και εφαρμόζουν ένα συγκροτημένο σχέδιο άλωσης του Κράτους και των Πολιτειακών θεσμών.
Η δικαιοσύνη είναι το τελευταίο οχυρό της δημοκρατίας και γι’αυτό έχει κομβική θέση σε αυτόν τον σχεδιασμό.
Δεν υπάρχουν πια περιθώρια για αυταπάτες κι εύκολες δικαιολογίες.
Η δημοκρατική παράταξη έχει αποδεδειγμένα μεταρρυθμιστικά διαπιστευτήρια.
Όλες οι πολιτικές δυνάμεις που απαρτίζουν το νέο Κίνημα Αλλαγής έχουν πολλαπλώς επιβεβαιώσει την πίστη τους στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής Δικαιοσύνης.
Το 2011 υπήρξε ένα ολοκληρωμένο Εθνικό σχέδιο e- justice στην Ελλάδα. Χάρη σε αυτό το σχέδιο που ακόμα υλοποιείται, έστω με σοβαρές καθυστερήσεις, η Ελλάδα αποκτά σταδιακά ένα σύγχρονο πλήρως μηχανογραφημένο δικαιοδοτικό μηχανισμό. Η Ελληνική Δικαιοσύνη πρέπει να περάσει οριστικά στη νέα ψηφιακή εποχή με εύχρηστες, φιλικές προς τον πολίτη εφαρμογές. Τα αποτελέσματα της αξιοποίησης της τεχνολογίας θα είναι άμεσα ορατά στην καθημερινή λειτουργία των δικαστηρίων την πρόσβαση και εξυπηρέτηση των πολιτών και την αύξηση της αποδοτικότητας των δομών Δικαιοσύνης.
Είναι αναγκαία η λήψη πρωτοβουλιών για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού δικαιοδοτικού συστήματος σε επίπεδο διοίκησης και διάρθρωσης των υπηρεσιών. Το γερασμένο και δυσλειτουργικό δικαστικό σύστημα απαιτεί επειγόντως εκσυγχρονισμό.
Επιπλέον είναι αναγκαίος ο επανασχεδιασμός του δικαστικού χάρτη της χώρας με τους όρους της σύγχρονης δικαστικής χωροταξίας. Ένα σχέδιο «Καλλικράτης» για τη δικαιοσύνη.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η εμπέδωση και διάδοση της διαμεσολάβησης και της δικαστικής μεσολάβησης σε όλο το φάσμα της Ελληνικής Δικαιοσύνης θα έχει πολλαπλές ευεργετικές συνέπειες. Η στόχευση είναι διπλή αφενός η εμπέδωση ενός νέου νομικού πολιτισμού διαπραγμάτευσης και αφετέρου η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.
Γι’αυτό υποστηρίζουμε ενεργά την πρακτική αξιοποίηση των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης των διαφορών όπως η διαμεσολάβηση και η δικαστική μεσολάβηση αλλά και ο θεσμός τους plea bargaining στις ποινικές δίκες.
Μέσα στην κρίση οι πλέον αδύναμοι συμπολίτες μας έμειναν απροστάτευτοι. Η αποδόμηση του κοινωνικού ιστού και η φτωχοποίηση του λαού μας, καθιστά επιτακτική τη διευκόλυνση της πρόσβασης των κοινωνικά ευαίσθητων ομάδων στη Δικαιοσύνη.
Πρέπει να εργαστούμε για την ενίσχυση και ανάδειξη των συστημάτων νομικής βοήθειας σε όλες τις δικαιοδοσίες και σε όλα τα δικαστήρια. Οποιος το έχει ανάγκη δεν επιτρέπεται να στερείται το δικαίωμα δικαστικής προστασίας.
Θα πρέπει δε να επανεξεταστεί και να ορθολογικοποιηθεί το κόστος πρόσβασης στη Δικαιοσύνη ειδικά για ευπαθείς ομάδες. Να μπει ένα τέλος στο ισοπεδωτικό καθεστώς παραβόλων και εξόδων όπου πλούσιοι και φτωχοί πληρώνουν τα ίδια κατά προφανή παραβίαση της αρχής της αναλογικής ισότητας.
Τα παραπάνω υπηρετούν το βασικό μεταρρυθμιστικό πρόσταγμα για μια Δικαιοσύνη στην υπηρεσία του Ανθρώπου. Με ανεμπόδιστη πρόσβαση ανθρώπινο πρόσωπο και σύγχρονες διαδικασίες. Με κύρος διαφάνεια και θεσμική αξιοπρέπεια.
Αυτή είναι άλλωστε η θεμελιακή αξία της Δικαιοσύνης. Υπάρχει, απονέμεται και γίνεται σεβαστή μόνο όταν οι Πολίτες την εμπιστεύονται και την εξυψώνουν στο πολιτειακό της βάθρο.
Εμείς μια τέτοια Δικαιοσύνη αδύναμη μαριονέτα συμφερόντων την αποκηρύσσουμε. Τη χαρίζουμε σε όσους προσπαθούν να την υλοποιήσουν.
Τη Δικαιοσύνη τη θέλουμε ελεύθερη, ισχυρή, ανεξάρτητη, εξωστρεφή, δυναμική σύγχρονη
Στέλιος Μανουσάκης
Πρώην Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά
Δικηγόρος - Διαμεσολαβητής
