Η είδηση του θανάτου του Στίβεν Χόκινγκ, του «πιο φωτεινού αστεριού» της σύγχρονης κοσμολογίας, όπως πολλοί τον
χαρακτήριζαν, έχει συγκλονίσει τον επιστημονικό κόσμο και όχι μόνο. Το μοναδικό του μυαλό, η δύναμη του χαρακτήρα του που κατάφερε να υπερνικήσει τα όρια του ασθενικού του σώματος για να του επιτρέψει να εξερευνήσει τα μυστικά του σύμπαντος, αλλά και το υπέροχο χιούμορ του, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για χιλιάδες ανθρώπους στα 76 χρόνια που έζησε πάνω στη Γη.
χαρακτήριζαν, έχει συγκλονίσει τον επιστημονικό κόσμο και όχι μόνο. Το μοναδικό του μυαλό, η δύναμη του χαρακτήρα του που κατάφερε να υπερνικήσει τα όρια του ασθενικού του σώματος για να του επιτρέψει να εξερευνήσει τα μυστικά του σύμπαντος, αλλά και το υπέροχο χιούμορ του, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για χιλιάδες ανθρώπους στα 76 χρόνια που έζησε πάνω στη Γη.
Για τους συνάδελφούς του επιστήμονες και τα αγαπημένα του πρόσωπα, η διαίσθηση του Χόκινγκ και ο πηγαίος αυθορμητισμός του ήταν το ίδιο χαρακτηριστικά για την προσωπικότητά του όσο το παράλυτο κορμί του και η μηχανική φωνή του, που τα τελευταία χρόνια είχε γίνει σύμβολο για τις απεριόριστες δυνατότητες του ανθρώπινου μυαλού.
Η διάγνωσή του στα 21 του με την εκφυλιστική νόσο του κινητικού νευρώνα, που έμελλε να του στερήσει για δεκαετίες τη δυνατότητα κίνησης αλλά και την ομιλία του, όχι μόνο δεν του έκοψε τα φτερά το 1963, αλλά αντίθετα φάνηκε να «ατσαλώνει» την αποφασιστικότητά του να πετύχει όλους τους φιλόδοξους στόχους που είχε θέσει στη ζωή του.
Παρόλο που χρησιμοποιούσε πατερίτσες από τα μέσα της δεκαετίας του 60, ο νεαρός τότε αστροφυσικός αντιστεκόταν σθεναρά στην ιδέα να καθίσει σε αναπηρικό καροτσάκι. Όταν τελικά αναγκάστηκε να το κάνει, ο πλακατζής Χόκινγκ έγινε διάσημος για τις ξέφρενες βόλτες του που αναστάτωναν τα δρομάκια της Πανεπιστημιούπολης του Κέιμπριτζ, απειλώντας τα δάχτυλα των ποδιών των συμφοιτητών του, ενώ δεν δίσταζε ακόμα και να χορεύει με το καροτσάκι του στα κολεγιακά πάρτι.
Το επιστημονικό του έργο
Το πρώτο σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα του Χόκινγκ ήρθε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν μαζί με τον φυσικομαθηματικό Ρότζερ Πένροουζ εξέδωσε μια εργασία επάνω σε θεωρήματα βαρυτικής μοναδικότητας στα πλαίσια της γενικής σχετικότητας, που διατύπωνε τη θεωρητική πρόβλεψη ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν ακτινοβολία, τη λεγόμενη - σήμερα - ακτινοβολία Χόκινγκ, η οποία μπορεί να συνεχιστεί έως ότου εξαντλήσουν την ενέργειά τους και εξατμιστούν.
Εμπνευσμένος από το θεώρημα του Ρότζερ Πένροουζ για την ιδιομορφία του χωροχρόνου στο κέντρο των μαύρων τρυπών, ο Χόκινγκ εφάρμοσε την ίδια σκέψη σε ολόκληρο το Σύμπαν και ήταν ουσιαστικά ο πρώτος που εξέθεσε μια κοσμολογία, η οποία εξηγήθηκε από μια ένωση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας και της κβαντικής μηχανικής.
Ο Πένροουζ είχε δηλώσει κάποτε σε συνέντευξή του ότι αυτό που του είχε κάνει περισσότερη εντύπωση στον Χόκινγκ ήταν η αποφασιστικότητά του να μην αφήσει τίποτε να σταθεί εμπόδιο στους στόχους του. «Πίστευε ότι δεν θα ζούσε για πολύ καιρό και ήθελε να πετύχει όσο το δυνατόν περισσότερα σε μικρό διάστημα», είχε πει ο διακεκριμένος επιστήμονας και φίλος του.
Αρχικά, η ακτινοβολία του Χόκινγκ ήταν αμφισβητούμενη αλλά ως τα τέλη της δεκαετίας και μετά από τη δημοσίευση περαιτέρω έρευνας, η ανακάλυψη έγινε πλήρως αποδεκτή ως εξέλιξη σταθμός στη θεωρητική φυσική.
Το αποτέλεσμα ήταν ο Χόκινγκ να εκλεγεί μέλος της Βασιλικής Εταιρείας στην ηλικία ρεκόρ των 32 ετών. Πέντε χρόνια αργότερα ξεκίνησε να διδάσκει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου μεταλαμπάδευε τις γνώσεις του στα καλύτερα μυαλά της χώρας μέχρι το 2009. Πρόκειται για την πιο διάσημη πανεπιστημιακή έδρα των βρετανικών πανεπιστημίων, την οποία κατείχε στο παρελθόν και ο Ισαάκ Νεύτων.
Το συγγραφικό έργο του Χόκινγκ είναι ιδιαίτερα σημαντικό, και κεντρική θέση σε αυτό κατέχουν εργασίες εκλαϊκευμένης επιστήμης, στις οποίες ο λαμπρός επιστήμονας συζητούσε τις θεωρίες και την κοσμολογία του γενικά. Το βιβλίο του Το Χρονικό του Χρόνου, αποτελεί εκδοτικό φαινόμενο αφού έμεινε στη λίστα με τα best-seller της Βρετανικής Sunday Times για 237 εβδομάδες και κατέληξε να μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες.
«Εάν ανακαλύψουμε μια ολοκληρωμένη θεωρία, θα είναι ο τελευταίος θρίαμβος της ανθρώπινης λογικής. Έπειτα θα μπαίναμε στο μυαλό του Θεού», έγραφε σε εκείνο το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1988, ίσως το πιο σημαντικό από τη σειρά συγγραμμάτων του εκδόθηκαν με το όνομά του.
Η προσωπική του ζωή
Ο Χόκινγκ παντρεύτηκε το κορίτσι του από το κολέγιο, την Τζέιν Γουάιλντ, το 1965, δύο χρόνια μετά τη διάγνωσή του. Όπως είχε γράψει η ίδια στην αυτοβιογραφία της, αυτό που την γοήτευσε πάνω του με την πρώτη ματιά ήταν η εκκεντρική του εμφάνιση και η πλούσια μπερδεμένη κόμη του.
Στα 21 της χρόνια τον ερωτεύτηκε παράφορα και δέχτηκε αμέσως να τον παντρευτεί όταν της το πρότεινε, χωρίς να αφήσει να την αποτρέψουν οι προειδοποιήσεις των φίλων της για τη δύσκολη ζωή που την περίμενε.
Το 1985, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο κέντρο πυρηνικών ερευνών Cern της Ελβετίας, ο Χόκινγκ προσβλήθηκε από μόλυνση των πνευμόνων που απείλησε σοβαρά τη ζωή του.
Στην ερώτηση των γιατρών εάν θέλει να τερματίσει την μηχανική υποστήριξη, η Τζέιν είχε αρνηθεί και έτσι η ιατρική ομάδα προχώρησε σε τραχειοτομή, μια επέμβαση που του έσωσε τη ζωή αν και του στέρησε τελικά ό,τι είχε απομείνει από την ομιλία του.
Μετά από αυτό το σοβαρό επεισόδιο, η κατάσταση της υγείας του Χόκινγκ χειροτέρευσε και η επιδείνωση αυτή προκάλεσε το 1991 την πλήρη κατάρρευση του γάμου του με την Τζέιν, με την οποία είχε αποκτήσει στο μεταξύ τρία παιδιά.
Ο Χόκινγκ χρειαζόταν πλέον εικοσιτετράωρη νοσηλευτική φροντίδα. Νοσοκόμες μισθώθηκαν για τις τρεις βάρδιες που απαιτούνταν για να παρέχουν την εικοσιτετράωρη υποστήριξη που απαιτούνταν. Μία από εκείνες τις νοσοκόμες ήταν και η Ελέιν Μέισον, η γυναίκα που έμελλε να γίνει τέσσερα χρόνια μετά η δεύτερη σύζυγός του.
Στην μακροχρόνια καριέρα του, ο Χόκινγκ τιμήθηκε με δεκάδες σημαντικά βραβεία, μεταξύ των οποίων το μετάλλιο Άλμπερτ Αϊνστάιν (1979), το βραβείο φυσικής Βολφ (1988), το Μετάλλιο Κόπλυ (2006) και το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (2009). Ωστόσο δεν του απονεμήθηκε ποτέ το βραβείο Νόμπελ, κάτι το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως σημαντική παράλειψη από αρκετούς επιστήμονες.
To 2014 κυκλοφόρησε η βιογραφική ταινία για τη ζωή του «Η θεωρία των πάντων» σε σκηνοθεσία Τζέιμς Μαρς με πρωταγωνιστή τον Έντι Ρέντμεϊν, ο οποίος κέρδισε για την ερμηνεία του το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου.Η κοινωνική του δράση και οι ιδέες του για τον Θεό
Τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του ο Χόκινγκ υπήρξε ενεργός πολίτης και προειδοποιούσε συχνά σε συνεντεύξεις και ομιλίες του για τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης είχε διατυπώσει την εκτίμηση ότι μια ενδεχόμενη συνάντηση με εξωγήινους, μπορεί να έχει άσχημο τέλος για τους ανθρώπους.
Ο Χόκινγκ προωθούσε με θέρμη την αποίκηση άλλων πλανητών ως διέξοδο σωτηρίας της ανθρωπότητας, μπροστά στο κίνδυνο ολοκληρωτικής καταστροφής της Γης εξαιτίας της μόλυσης ή κάποια άλλης σημαντικής φυσικής καταστροφής.
Σε μια συνέντευξή του στον Guardian ο διαπρεπής επιστήμονας είχε πει ότι, κατά την άποψή του, δεν χρειαζόταν καθόλου ο Θεός για να εξηγηθεί το σύμπαν. «Θεωρώ τον εγκέφαλο ένα κομπιούτερ που θα σταματήσει να δουλεύει, όταν τα μέρη του χαλάσουν. Δεν υπάρχει παράδεισος ή μεταθανάτια ζωή για τους χαλασμένους υπολογιστές. Αυτό είναι ένα παραμύθι για τους ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι», είχε πει χαρακτηριστικά.
Ο Στίβεν Χόκινγκ μέσα από τα δικά του λόγια
Ο διάσημος αστροφυσικός είχε την ικανότητα να μεταδίδει σημαντικά νοήματα με απλές εκφράσεις, που μπορούσαν να γίνουν κατανοητές από το ευρύ κοινό. Μερικά από τα αποφθέγματα που αφήνει πίσω του παραμένουν (ακόμα και δεκαετίες μετά) εξαιρετικά εύστοχα, αποκαλύπτοντας μια αιχμηρή διαίσθηση και μια εξαιρετική ικανότητα να «προβλέπει» το μέλλον με τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του σε κάθε εποχή.
Δείτε παρακάτω μερικά από τα πιο σημαντικά αποφθέγματά του για τη ζωή, το σύμπαν και τη μοίρα της ανθρωπότητας.
1. «Με εκπλήσσει πόσο αδιάφοροι είναι οι σημερινοί άνθρωποι για την φυσική, τον χωροχρόνο, το σύμπαν, τη φιλοσοφία της ύπαρξής μας, τον σκοπό μας και τον τελικό προορισμό μας. Υπάρχει ένας τρελός κόσμος εκεί έξω. Δείξτε ενδιαφέρον».
2. «Ο στόχος μου είναι απλός. Είναι η πλήρης κατανόηση του σύμπαντος, γιατί είναι έτσι όπως είναι και γιατί υπάρχει τελικά».
3. «Πρώτον, να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά τα αστέρια και όχι χαμηλά τα πόδια σας. Δεύτερον, να μην τα παρατάτε ποτέ στην εργασία σας. Η δουλειά δίνει στον άνθρωπο νόημα και σκοπό, η ζωή είναι άδεια χωρίς αυτήν. Τρίτον, αν είστε αρκετά τυχεροί ώστε να βρείτε την αγάπη να θυμάστε πάντα ότι είναι εκεί και να μην την πετάτε».
4. «Ένας από τους βασικούς κανόνες του σύμπαντος είναι ότι τίποτα δεν είναι τέλειο. Η τελειότητα απλά δεν υπάρχει. Χωρίς τις ατέλειες δεν θα υπήρχα ούτε εγώ ούτε εσείς».
5. «Οι άνθρωποι που κομπάζουν για το IQ τους είναι αποτυχημένοι».
6. «Οι προσδοκίες μου μειώθηκαν στο 0 στα 21 μου χρόνια. Από τότε ό,τι έχω ζήσει ήταν ένα μπόνους».
7. «Οι πιο ήσυχοι άνθρωποι έχουν τα πιο ηχηρά μυαλά».
8. «Η ζωή θα ήταν τραγική αν δεν ήταν αστεία».
9. «Είμαστε απλά ένα προηγμένο είδος πιθήκου σε έναν μικρό πλανήτη, στο σύστημα ενός μέτριου άστρου. 'Ομως μπορούμε να κατανοήσουμε το σύμπαν. Αυτό μας κάνει πολύ ξεχωριστούς».
10. «Η εξυπνάδα είναι η ικανότητα να προσαρμοζόμαστε στην αλλαγή».
Η διάγνωσή του στα 21 του με την εκφυλιστική νόσο του κινητικού νευρώνα, που έμελλε να του στερήσει για δεκαετίες τη δυνατότητα κίνησης αλλά και την ομιλία του, όχι μόνο δεν του έκοψε τα φτερά το 1963, αλλά αντίθετα φάνηκε να «ατσαλώνει» την αποφασιστικότητά του να πετύχει όλους τους φιλόδοξους στόχους που είχε θέσει στη ζωή του.
Παρόλο που χρησιμοποιούσε πατερίτσες από τα μέσα της δεκαετίας του 60, ο νεαρός τότε αστροφυσικός αντιστεκόταν σθεναρά στην ιδέα να καθίσει σε αναπηρικό καροτσάκι. Όταν τελικά αναγκάστηκε να το κάνει, ο πλακατζής Χόκινγκ έγινε διάσημος για τις ξέφρενες βόλτες του που αναστάτωναν τα δρομάκια της Πανεπιστημιούπολης του Κέιμπριτζ, απειλώντας τα δάχτυλα των ποδιών των συμφοιτητών του, ενώ δεν δίσταζε ακόμα και να χορεύει με το καροτσάκι του στα κολεγιακά πάρτι.
Το επιστημονικό του έργο
Το πρώτο σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα του Χόκινγκ ήρθε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν μαζί με τον φυσικομαθηματικό Ρότζερ Πένροουζ εξέδωσε μια εργασία επάνω σε θεωρήματα βαρυτικής μοναδικότητας στα πλαίσια της γενικής σχετικότητας, που διατύπωνε τη θεωρητική πρόβλεψη ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν ακτινοβολία, τη λεγόμενη - σήμερα - ακτινοβολία Χόκινγκ, η οποία μπορεί να συνεχιστεί έως ότου εξαντλήσουν την ενέργειά τους και εξατμιστούν.
Εμπνευσμένος από το θεώρημα του Ρότζερ Πένροουζ για την ιδιομορφία του χωροχρόνου στο κέντρο των μαύρων τρυπών, ο Χόκινγκ εφάρμοσε την ίδια σκέψη σε ολόκληρο το Σύμπαν και ήταν ουσιαστικά ο πρώτος που εξέθεσε μια κοσμολογία, η οποία εξηγήθηκε από μια ένωση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας και της κβαντικής μηχανικής.
Ο Πένροουζ είχε δηλώσει κάποτε σε συνέντευξή του ότι αυτό που του είχε κάνει περισσότερη εντύπωση στον Χόκινγκ ήταν η αποφασιστικότητά του να μην αφήσει τίποτε να σταθεί εμπόδιο στους στόχους του. «Πίστευε ότι δεν θα ζούσε για πολύ καιρό και ήθελε να πετύχει όσο το δυνατόν περισσότερα σε μικρό διάστημα», είχε πει ο διακεκριμένος επιστήμονας και φίλος του.
Αρχικά, η ακτινοβολία του Χόκινγκ ήταν αμφισβητούμενη αλλά ως τα τέλη της δεκαετίας και μετά από τη δημοσίευση περαιτέρω έρευνας, η ανακάλυψη έγινε πλήρως αποδεκτή ως εξέλιξη σταθμός στη θεωρητική φυσική.
Το αποτέλεσμα ήταν ο Χόκινγκ να εκλεγεί μέλος της Βασιλικής Εταιρείας στην ηλικία ρεκόρ των 32 ετών. Πέντε χρόνια αργότερα ξεκίνησε να διδάσκει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου μεταλαμπάδευε τις γνώσεις του στα καλύτερα μυαλά της χώρας μέχρι το 2009. Πρόκειται για την πιο διάσημη πανεπιστημιακή έδρα των βρετανικών πανεπιστημίων, την οποία κατείχε στο παρελθόν και ο Ισαάκ Νεύτων.
Το συγγραφικό έργο του Χόκινγκ είναι ιδιαίτερα σημαντικό, και κεντρική θέση σε αυτό κατέχουν εργασίες εκλαϊκευμένης επιστήμης, στις οποίες ο λαμπρός επιστήμονας συζητούσε τις θεωρίες και την κοσμολογία του γενικά. Το βιβλίο του Το Χρονικό του Χρόνου, αποτελεί εκδοτικό φαινόμενο αφού έμεινε στη λίστα με τα best-seller της Βρετανικής Sunday Times για 237 εβδομάδες και κατέληξε να μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες.
«Εάν ανακαλύψουμε μια ολοκληρωμένη θεωρία, θα είναι ο τελευταίος θρίαμβος της ανθρώπινης λογικής. Έπειτα θα μπαίναμε στο μυαλό του Θεού», έγραφε σε εκείνο το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1988, ίσως το πιο σημαντικό από τη σειρά συγγραμμάτων του εκδόθηκαν με το όνομά του.
Η προσωπική του ζωή
Ο Χόκινγκ παντρεύτηκε το κορίτσι του από το κολέγιο, την Τζέιν Γουάιλντ, το 1965, δύο χρόνια μετά τη διάγνωσή του. Όπως είχε γράψει η ίδια στην αυτοβιογραφία της, αυτό που την γοήτευσε πάνω του με την πρώτη ματιά ήταν η εκκεντρική του εμφάνιση και η πλούσια μπερδεμένη κόμη του.
Στα 21 της χρόνια τον ερωτεύτηκε παράφορα και δέχτηκε αμέσως να τον παντρευτεί όταν της το πρότεινε, χωρίς να αφήσει να την αποτρέψουν οι προειδοποιήσεις των φίλων της για τη δύσκολη ζωή που την περίμενε.
Το 1985, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο κέντρο πυρηνικών ερευνών Cern της Ελβετίας, ο Χόκινγκ προσβλήθηκε από μόλυνση των πνευμόνων που απείλησε σοβαρά τη ζωή του.
Στην ερώτηση των γιατρών εάν θέλει να τερματίσει την μηχανική υποστήριξη, η Τζέιν είχε αρνηθεί και έτσι η ιατρική ομάδα προχώρησε σε τραχειοτομή, μια επέμβαση που του έσωσε τη ζωή αν και του στέρησε τελικά ό,τι είχε απομείνει από την ομιλία του.
Μετά από αυτό το σοβαρό επεισόδιο, η κατάσταση της υγείας του Χόκινγκ χειροτέρευσε και η επιδείνωση αυτή προκάλεσε το 1991 την πλήρη κατάρρευση του γάμου του με την Τζέιν, με την οποία είχε αποκτήσει στο μεταξύ τρία παιδιά.
Ο Χόκινγκ χρειαζόταν πλέον εικοσιτετράωρη νοσηλευτική φροντίδα. Νοσοκόμες μισθώθηκαν για τις τρεις βάρδιες που απαιτούνταν για να παρέχουν την εικοσιτετράωρη υποστήριξη που απαιτούνταν. Μία από εκείνες τις νοσοκόμες ήταν και η Ελέιν Μέισον, η γυναίκα που έμελλε να γίνει τέσσερα χρόνια μετά η δεύτερη σύζυγός του.
Στην μακροχρόνια καριέρα του, ο Χόκινγκ τιμήθηκε με δεκάδες σημαντικά βραβεία, μεταξύ των οποίων το μετάλλιο Άλμπερτ Αϊνστάιν (1979), το βραβείο φυσικής Βολφ (1988), το Μετάλλιο Κόπλυ (2006) και το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (2009). Ωστόσο δεν του απονεμήθηκε ποτέ το βραβείο Νόμπελ, κάτι το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως σημαντική παράλειψη από αρκετούς επιστήμονες.
To 2014 κυκλοφόρησε η βιογραφική ταινία για τη ζωή του «Η θεωρία των πάντων» σε σκηνοθεσία Τζέιμς Μαρς με πρωταγωνιστή τον Έντι Ρέντμεϊν, ο οποίος κέρδισε για την ερμηνεία του το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου.Η κοινωνική του δράση και οι ιδέες του για τον Θεό
Τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του ο Χόκινγκ υπήρξε ενεργός πολίτης και προειδοποιούσε συχνά σε συνεντεύξεις και ομιλίες του για τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης είχε διατυπώσει την εκτίμηση ότι μια ενδεχόμενη συνάντηση με εξωγήινους, μπορεί να έχει άσχημο τέλος για τους ανθρώπους.
Ο Χόκινγκ προωθούσε με θέρμη την αποίκηση άλλων πλανητών ως διέξοδο σωτηρίας της ανθρωπότητας, μπροστά στο κίνδυνο ολοκληρωτικής καταστροφής της Γης εξαιτίας της μόλυσης ή κάποια άλλης σημαντικής φυσικής καταστροφής.
Σε μια συνέντευξή του στον Guardian ο διαπρεπής επιστήμονας είχε πει ότι, κατά την άποψή του, δεν χρειαζόταν καθόλου ο Θεός για να εξηγηθεί το σύμπαν. «Θεωρώ τον εγκέφαλο ένα κομπιούτερ που θα σταματήσει να δουλεύει, όταν τα μέρη του χαλάσουν. Δεν υπάρχει παράδεισος ή μεταθανάτια ζωή για τους χαλασμένους υπολογιστές. Αυτό είναι ένα παραμύθι για τους ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι», είχε πει χαρακτηριστικά.
Ο Στίβεν Χόκινγκ μέσα από τα δικά του λόγια
Ο διάσημος αστροφυσικός είχε την ικανότητα να μεταδίδει σημαντικά νοήματα με απλές εκφράσεις, που μπορούσαν να γίνουν κατανοητές από το ευρύ κοινό. Μερικά από τα αποφθέγματα που αφήνει πίσω του παραμένουν (ακόμα και δεκαετίες μετά) εξαιρετικά εύστοχα, αποκαλύπτοντας μια αιχμηρή διαίσθηση και μια εξαιρετική ικανότητα να «προβλέπει» το μέλλον με τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του σε κάθε εποχή.
Δείτε παρακάτω μερικά από τα πιο σημαντικά αποφθέγματά του για τη ζωή, το σύμπαν και τη μοίρα της ανθρωπότητας.
1. «Με εκπλήσσει πόσο αδιάφοροι είναι οι σημερινοί άνθρωποι για την φυσική, τον χωροχρόνο, το σύμπαν, τη φιλοσοφία της ύπαρξής μας, τον σκοπό μας και τον τελικό προορισμό μας. Υπάρχει ένας τρελός κόσμος εκεί έξω. Δείξτε ενδιαφέρον».
2. «Ο στόχος μου είναι απλός. Είναι η πλήρης κατανόηση του σύμπαντος, γιατί είναι έτσι όπως είναι και γιατί υπάρχει τελικά».
3. «Πρώτον, να θυμάστε να κοιτάτε ψηλά τα αστέρια και όχι χαμηλά τα πόδια σας. Δεύτερον, να μην τα παρατάτε ποτέ στην εργασία σας. Η δουλειά δίνει στον άνθρωπο νόημα και σκοπό, η ζωή είναι άδεια χωρίς αυτήν. Τρίτον, αν είστε αρκετά τυχεροί ώστε να βρείτε την αγάπη να θυμάστε πάντα ότι είναι εκεί και να μην την πετάτε».
4. «Ένας από τους βασικούς κανόνες του σύμπαντος είναι ότι τίποτα δεν είναι τέλειο. Η τελειότητα απλά δεν υπάρχει. Χωρίς τις ατέλειες δεν θα υπήρχα ούτε εγώ ούτε εσείς».
5. «Οι άνθρωποι που κομπάζουν για το IQ τους είναι αποτυχημένοι».
6. «Οι προσδοκίες μου μειώθηκαν στο 0 στα 21 μου χρόνια. Από τότε ό,τι έχω ζήσει ήταν ένα μπόνους».
7. «Οι πιο ήσυχοι άνθρωποι έχουν τα πιο ηχηρά μυαλά».
8. «Η ζωή θα ήταν τραγική αν δεν ήταν αστεία».
9. «Είμαστε απλά ένα προηγμένο είδος πιθήκου σε έναν μικρό πλανήτη, στο σύστημα ενός μέτριου άστρου. 'Ομως μπορούμε να κατανοήσουμε το σύμπαν. Αυτό μας κάνει πολύ ξεχωριστούς».
10. «Η εξυπνάδα είναι η ικανότητα να προσαρμοζόμαστε στην αλλαγή».
