στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυβέρνησης να εφαρμόσει αυστηρές οδηγίες προστασίας του πληθυσμού από τον καπνό των άλλων. Για τη διασφάλιση δε της εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας, το υπουργείο εμπλέκει πλέον ουσιαστικά την Ελληνική Αστυνομία η οποία καλείται να αναλάβει ενεργό ρόλο στους σχετικούς ελέγχους.
Οι σχετικές προβλέψεις περιλαμβάνονται σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας, το οποίο είναι σε δημόσια διαβούλευση. Αυτή θα διαρκέσει έως και την Τετάρτη, ενώ η βασική επιδίωξη είναι να εισαχθεί το σχέδιο νόμου στη Βουλή προς ψήφιση αμέσως μετά.
Τα πρώτα σχόλια από πολίτες είναι θετικά, με τη βασική κριτική που καταγράφεται προς το παρόν να είναι ότι απαιτείται ακόμα πιο αυστηρή νομοθεσία, γεγονός που επιβεβαιώνει και την αίσθηση της κυβέρνησης –όπως αυτή περιγράφηκε και από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη– ότι πλέον οι Ελληνες είναι πιο έτοιμοι από ποτέ για να «αγκαλιάσουν» την προσπάθεια για δημόσιους χώρους ελεύθερους από καπνό. Ειδικότερα, διάταξη του σχεδίου νόμου επεκτείνει την απαγόρευση του καπνίσματος από τους πάσης φύσεως κλειστούς δημόσιους χώρους και σε υπαίθριους χώρους αθλοπαιδιών, παιδικές χαρές και γενικά χώρους συγκέντρωσης ανηλίκων, ενώ προβλέπεται και «τσουχτερό» πρόστιμο ύψους 200 ευρώ για τους καπνιστές που δεν πειθαρχούν στη συγκεκριμένη απαγόρευση και 500 ευρώ για τους υπεύθυνους διαχείρισης των χώρων αυτών.
Θετικά σχόλια
Η διάταξη έχει ήδη λάβει θετικά σχόλια από πολίτες, που ζητούν, επιπρόσθετα, να διακόπτονται οι αγώνες σε αθλητικές διοργανώσεις εάν καπνίζουν οι θεατές τουλάχιστον έως ότου καθαρίσει η ατμόσφαιρα, να απαγορευθεί η κατανάλωση προϊόντων καπνού και σε επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους αλλά και να περιληφθεί στις προβλέψεις και το «άτμισμα».
Το σχέδιο νόμου συγκαταλέγει στις αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο της εφαρμογής του καπνίσματος και τη βεβαίωση των παραβάσεων και το ένστολο προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ., το οποίο –όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση που συνοδεύει το σχέδιο νόμου– «μπορεί να συνδράμει πλέον και αυτοτελώς, χωρίς τη σύμπραξη των λοιπών οργάνων ελέγχου».
Η διάταξη αυτή προκάλεσε την αντίδραση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων, η οποία υποστηρίζει ότι το προτεινόμενο πλαίσιο είναι «εις βάρος της κύριας αποστολής του Ελληνα αστυνομικού». Το υπουργείο Υγείας πρόκειται να θέσει –μαζί με την ψήφιση του νόμου– σε λειτουργία και υπηρεσία καταγγελιών όπου πολίτες μπορούν να αναφέρουν είτε τηλεφωνικά είτε με ηλεκτρονικά μηνύματα παραβάσεις του νόμου, οι οποίες θα διαβιβάζονται στα ελεγκτικά όργανα.
Η δεκαετής αδυναμία εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου φαίνεται να οδηγεί πολλούς στην άποψη ότι χωρίς αυστηρούς ελέγχους δεν θα πετύχει το εγχείρημα. Οπως αναφέρεται σε σχόλιο πολίτη επί του σχεδίου νόμου στο πλαίσιο της διαβούλευσης, «δυστυχώς πέρα από τη συνείδηση, πρέπει να υπάρχει και ο σχετικός φόβος για επιβολή προστίμων, μέχρι να μας γίνει βίωμα ότι κάπνισμα τέλος χωρίς εκπτώσεις σε κλειστούς χώρους και όχι μόνο. Οσοι διαμαρτύρονται, όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό μια χαρά προσαρμόζονται και δεν καπνίζουν γιατί εκεί τηρούνται οι νόμοι. Θα θέσω ένα ερώτημα. Με ποια λογική άτομα που έχουν θέματα υγείας με καρδιά ή αναπνευστικά, δεν έχουν δικαίωμα να πάνε για καφέ ή φαγητό σε δημόσιο χώρο, ή αντίστοιχα παιδιά μικρής ηλικίας; Εχω άτομο σε στενό οικογενειακό περιβάλλον, με καρδιακό θέμα που προβληματίζεται να πάει έστω για έναν καφέ. Πρόσφατα ζευγάρι συγγενικό με δύο παιδιά ηλικίας 2,5 και 3,5 ετών έφυγε έπειτα από πέντε λεπτά από ψητοπωλείο όπου πήγαν για φαγητό λόγω του καπνού. Σε ποια πολιτισμένη δημοκρατική χώρα επικρατούν ανάλογα φαινόμενα;».
Καθολική εφαρμογή
Τέλος στις εξαιρέσεις που αφορούν τα καζίνο και τις μεγάλες «πίστες» από την καθολική απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους βάζει το υπουργείο Υγείας.
Θετικά σχόλια
Η διάταξη έχει ήδη λάβει θετικά σχόλια από πολίτες, που ζητούν, επιπρόσθετα, να διακόπτονται οι αγώνες σε αθλητικές διοργανώσεις εάν καπνίζουν οι θεατές τουλάχιστον έως ότου καθαρίσει η ατμόσφαιρα, να απαγορευθεί η κατανάλωση προϊόντων καπνού και σε επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους αλλά και να περιληφθεί στις προβλέψεις και το «άτμισμα».
Το σχέδιο νόμου συγκαταλέγει στις αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο της εφαρμογής του καπνίσματος και τη βεβαίωση των παραβάσεων και το ένστολο προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ., το οποίο –όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση που συνοδεύει το σχέδιο νόμου– «μπορεί να συνδράμει πλέον και αυτοτελώς, χωρίς τη σύμπραξη των λοιπών οργάνων ελέγχου».
Η διάταξη αυτή προκάλεσε την αντίδραση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων, η οποία υποστηρίζει ότι το προτεινόμενο πλαίσιο είναι «εις βάρος της κύριας αποστολής του Ελληνα αστυνομικού». Το υπουργείο Υγείας πρόκειται να θέσει –μαζί με την ψήφιση του νόμου– σε λειτουργία και υπηρεσία καταγγελιών όπου πολίτες μπορούν να αναφέρουν είτε τηλεφωνικά είτε με ηλεκτρονικά μηνύματα παραβάσεις του νόμου, οι οποίες θα διαβιβάζονται στα ελεγκτικά όργανα.
Η δεκαετής αδυναμία εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου φαίνεται να οδηγεί πολλούς στην άποψη ότι χωρίς αυστηρούς ελέγχους δεν θα πετύχει το εγχείρημα. Οπως αναφέρεται σε σχόλιο πολίτη επί του σχεδίου νόμου στο πλαίσιο της διαβούλευσης, «δυστυχώς πέρα από τη συνείδηση, πρέπει να υπάρχει και ο σχετικός φόβος για επιβολή προστίμων, μέχρι να μας γίνει βίωμα ότι κάπνισμα τέλος χωρίς εκπτώσεις σε κλειστούς χώρους και όχι μόνο. Οσοι διαμαρτύρονται, όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό μια χαρά προσαρμόζονται και δεν καπνίζουν γιατί εκεί τηρούνται οι νόμοι. Θα θέσω ένα ερώτημα. Με ποια λογική άτομα που έχουν θέματα υγείας με καρδιά ή αναπνευστικά, δεν έχουν δικαίωμα να πάνε για καφέ ή φαγητό σε δημόσιο χώρο, ή αντίστοιχα παιδιά μικρής ηλικίας; Εχω άτομο σε στενό οικογενειακό περιβάλλον, με καρδιακό θέμα που προβληματίζεται να πάει έστω για έναν καφέ. Πρόσφατα ζευγάρι συγγενικό με δύο παιδιά ηλικίας 2,5 και 3,5 ετών έφυγε έπειτα από πέντε λεπτά από ψητοπωλείο όπου πήγαν για φαγητό λόγω του καπνού. Σε ποια πολιτισμένη δημοκρατική χώρα επικρατούν ανάλογα φαινόμενα;».
Καθολική εφαρμογή
Τέλος στις εξαιρέσεις που αφορούν τα καζίνο και τις μεγάλες «πίστες» από την καθολική απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους βάζει το υπουργείο Υγείας.
Οπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του σχεδίου νόμου, η δυνατότητα «εξαγοράς του καπνίζειν» σε καζίνο και κέντρα διασκέδασης με εμβαδόν άνω των 300 τ.μ. με ζωντανή μουσική, παύει να υφίσταται προς συμμόρφωση απόφασης του ΣτΕ. Υπενθυμίζεται ότι το 2011 είχε ψηφιστεί διάταξη με την οποία οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις μπορούσαν να δημιουργούν χώρους καπνιζόντων έναντι ετήσιου τέλους 200 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο του καπνιστηρίου.
Προς το παρόν, το χρηματικό πρόστιμο για τους παραβάτες καπνιστές σε μπαρ, εστιατόρια, καφέ και γενικά σε κλειστούς δημόσιους χώρους είναι στα 50 ευρώ και για τους υπεύθυνους των χώρων στα 500 ευρώ και μπορεί να φτάσει έως και 10.000 ευρώ (περιπτώσεις υποτροπής). Για όσους καπνίζουν σε αυτοκίνητο στο οποίο επιβαίνει ανήλικος κάτω των 12 ετών, επιβάλλεται πρόστιμο 1.500 ευρώ.
